25 augustus 2025

Astrofysica: wat is tijd?

 


Roel: "Wat is tijd?"
Ik: "Een extra dimensie bewegingsruimte terwijl je op je plek blijft."

Nou, ik probeerde me voor te stellen hoe spacetime (ruimtetijd) zou zijn als er geen tijd bestond. Dan veranderde er niets en zou alles statisch zijn. Als je (als waarnemer) dan al zou kunnen bestaan, was je zelf óók statisch, dus als een bevroren object. Maar niemand die dat opmerkt omdat er ook geen fotonen van jouw persoon afketsen om door en ander te worden waargenomen. Zoiets?

Ik heb geen idee hoe ruimtetijd zonder tijd zou moeten. Ik kan bedenken dat als nu ineens de tijd zou stoppen, d.w.z. de huidige seconde zou voor eeuwig en eeuwig duren, dan stond alles stil. Het licht uit mijn bureaulamp zou poeder worden, ik zou het niet zien, want ik zou acuut levenloos zijn en het proces van 'zien' was dan betekenisloos.

Maar spacetime zonder time kan niet; het zijn de vier dimensies die onze plek tussen toen en straks en tussen NGC 3109 en Andromeda bepalen. Of de twee dimensies als je de fysieke coörinaten ineen klapt. Maar het gaat altijd over 'ergens' en 'op een tijdstip' tegelijk.

Wat ik nooit kan bevatten is dat een tijdseenheid op aarde sneller wegtikt dan verder daarvandaan. Ofwel, een seconde hier duurt in de Oort-cloud misschien wel twee seconden. Iemand van 40 jaar die op aarde blijft en zijn tweelingbroer ziet opstijgen met een ruimteschip, is bij terugkeer van die broer bijvoorbeeld 55 jaar, terwijl de teruggekeerde broer maar 50 is? Ik krijg dat niet begrepen.

[oorspronkelijk gepubliceerd op 27 november 2022]



Geen opmerkingen: